این برنامه با شعری به نام «تماشا» سروده‌ی ضیا موحد، معرفی و خوانش قسمتی از کتاب «روزها در راه»، خاطرات زنده‌یاد شاهرخ مسکوب و بخش «روی پرده‌ی نقره‌ای» با آتوسا اخوان به‌روز می‌شود.

«روزها در راه» خاطرات شاهرخ مسکوب، نویسنده، مترجم پژوهشگر و شاهنامه‌شناس ایرانی از سال 1357 تا 21 دسامبر 1997 است. نویسنده در مقدمه‌ی کتاب می‌گوید که در سی و یکم خرداد 1342 کار نوشتن یادداشت‌های روزانه را شروع کرده با این نیت که نوشتن روزانه بتواند تمرینی برای نوشتن کتاب‌هایش باشد. در همان‌جا هم اشاره می‌کند که: «کسی چه می‌داند. شاید بعد از سال‌ها بعضی از این نوشته‌ها به کاری بیاید و ارزش آن داشته باشد که به دست دیگران برسد». نویسنده می‌خواهد از زشت و زیبای زندگی بنویسد و نگران این نیست که این یادداشت‌ها مبتذل و گذرا به نظر برسد چون «زندگی لبریز از همین مبتذلات است».

یادداشت‌های مسکوب در این کتاب شهادتی است بر عمری که سپری می‌شود، بر تاریخی که بر ایران و ایرانی می‌گذرد و از آن مهم‌تر نوشته‌های صادقانه‌ی آدمی است که بی هیچ سانسوری از زندگی خود می‌گوید. خواننده در این کتاب مسکوب را مانند شخصیتی داستانی دنبال می‌کند. با او شاهد انقلاب 1357 می‌شود، تغییر آرمان‌ها و شرایط را می‌بیند، سخت‌تر شدن زندگی بر اندیشمندان را لمس می‌کند و درنهایت با مسکوب راهی مهاجرت می‌شود. در مهاجرت هم همراه با نویسنده‌ی این یادداشت‌ها شرایط زندگی خارج از ایران را می‌بیند و از همه مهم‌تر تلاش‌های صادقانه‌ی انسانی را می‌بیند که می‌خواهد زندگی کند، کار کند، می‌خواهد بتواند پاهای ناتوان دخترش غزاله را معالجه کند، صدای پسرش اردشیر را پشت تلفن بشنود، با دوستان قدیم مثل حسن کامشاد و یوسف اسحاق‌پور زمانی را بگذراند، و برای امرار معاش دنبال کار بگردد و در کنار همه‌ی این‌ها فکر کند، کتاب بخواند و بنویسد. نویسنده‌ی این یادداشت‌ها چیزی را در مورد زندگی شخصی خودش پنهان نمی‌کند البته جاهایی که بناست از آدم‌های دیگر حرف بزند در بیشتر موارد یا نام‌ها را عوض می‌کند یا از آنها به اختصار یاد می‌کند و همین باعث می‌شود نتوانیم ارجاع درستی برای شخصیت‌های این خاطرات داشته باشیم، با این همه مسکوب در مورد کتاب‌هایی که از نویسندگان مختلف می‌خواند بی‌پروا و بی‌رودربایستی می‌نویسد. شاید بشود نظرهای او را در مورد بسیاری از کتاب‌هایی که به نوعی معروف شده‌اند در این یادداشت‌ها پیدا کرد. مسکوب از نوشتن نظر خود و از آن مهم‌تر گفتن این نظرها به نویسنده ابایی نداشته و این صراحت، شاید حسرت امروز ما باشد که بیشتر نقدهای ما یا تعارف است یا رد کردن مطلق.

شاهرخ مسکوب در سال 1302 در بابل به دنیا آمد. او در رشته‌ی حقوق تحصیل کرد، با زبان فرانسه آشنا شد و به تحقیق در زمینه‌ی شاهنامه پرداخت چرا که شاهنامه را کتابی می‌دانست که در آن، زمان ما یعنی تاریخ و مکان ما یعنی ایران به خوبی نشان داده شده. او در ایران کتاب‌هایی منتشر کرد مثل مقدمه‌ای بر رستم  واسفندیار، سوگ سیاوش و در کوی دوست. بعد از انقلاب 57 هم مدتی در ایران ماند و کار کرد، اما چون شرایط را مناسب نمی‌دید به‌ناچار مهاجرت کرد و از ایران خارج شد. در مهاجرت، کتاب مسافرنامه را با نام مستعار ش. البرزی نوشت که روایت سفر کوتاه یک ایرانی مهاجر است و همین‌طور کتاب‌هایی مثل گفت‌وگو در باغ، سفر در خواب، خواب و خاموشی، ملیت و زبان، ارمغان مور و…

مسکوب بعد از خروج از ایران در مدرسه‌ی مطالعات اسلامی لندن مشغول به کار شد. اما پس از تعطیلی مدرسه دیگر ممر درآمدی نداشت و ‌به‌ناگزیر به همراه خواهرزاده‌اش کار در عکاسی را آغاز کرد و پشت پیش‌خوان به کار مشغول شد و در اتاقی پشت همان عکاسی زندگی کرد تا سرانجام در تاریخ بیست و سوم فروردین 1384 خورشیدی به دلیل بیماری سرطان خون در پاریس درگذشت.

کتاب «روزها در راه» در زمان حیات مسکوب منتشر شد اما بخش دیگری از یادداشت‌ها و درواقع روزنوشت‌های او از سال 1342 تا 1346 خورشیدی به همت حسن کامشاد، مترجم و دوست شاهرخ مسکوب در کتابی به نام «در حال و هوای جوانی، روزهای پیش از روزها در راه» در سال 1393 در نشر اچ اند اس مدیا به چاپ رسید و به گفته خود او، بیشتر کشمکش های درونی و تنش های عاطفی جوانی احساساتی است که نظری هم گاه و بیگاه به طبیعت و اجتماعش می‌اندازد، در مورد کتاب‌هایی که می‌خواند و دریافتی که از آنها دارد صحبت می‌کند و همین‌طور شرح سر و سرّها با زن‌هایی است که دوستشان داشته و البته در این کتاب از نام آنها فقط به آوردن یک حرف اکتفا می‌کند، هرچند در مورد خودش و عقایدش کاملاً بی‌پرده صحبت می‌کند و نثری زیبا دارد که گاه این خاطرات را به داستان نزدیک می‌کند.

پیروز باشید